MENU
Dzierżoniów. Dom Kata przy murach miejskich.

Dodał: sawa° - Data: 2017-03-03 21:22:51 - Odsłon: 2078
14 lutego 2017

Data: 2017:02:14 09:19:36   ISO: 160   Ogniskowa: 14 mm   Aparat: Panasonic DMC-GF3   Przysłona: f/6.3   Ekspozycja: 10/3200 s  

Mury miejskie zaczęto prawdopodobnie wznosić w obrębie 2 połowy XIII wieku. W dokumencie księcia Bolka II świdnicko - jaworskiego z 3 XI 1330 r. mowa jest o terenach położonych przed "murami miasta". W kolejnym dokumencie, datowanym 30 XII 1337 r. wzmiankuje się straże bram miejskich. Założono 4 takie bramy u wylotu 4 głównych ulic wybiegających z placu rynkowego. Ich później stosowane nazwy: to brama Świdnicka, Wrocławska, Ząbkowicka (lub Piławska) oraz prowadząca z miasta ku rzece Piławie brama zwana Wodopojową. Wewnętrzny pierścień murów zaopatrzony był pierwotnie w około 30 półkolistych baszt łupinowych, tj. otwartych w kierunku miasta. Zewnętrzny obwód murów powstał prawdopodobnie później, być może w I. połowie XV wieku.
Szańce przed murami miejskimi usypano w okresie tzw. wojny trzydziestoletniej, kiedy doszło do interwencji szwedzkiej na ziemiach niemieckich w obronie zagrożonych przez katolickie oddziały cesarza austriackiego, protestantów. Stojący w obronie protestantów Szwedzi z powodzeniem toczyli w latach 1630 - 1632 kampanię na ziemiach Habsburgów. W roku 1633 sprzyjający Szwedom Sasi, w których rękach przejściowo znalazł się Dzierżoniów, pozostawiwszy około 1200 grobów na szańcach, niezwłocznie zaczęli otaczać miasto wysokimi wałami, które miały służyć polepszeniu prowadzenia ognia z pięciu bastionów. W ten sposób powstało trójkątne obwałowanie przy cmentarzu na prawo od starego zamku, szańce na Górze Młyńskiej, przed Bramą Wodopojową naprzeciw młyna Wodopojowego, a czwarte przed rzeczką Młynówką przy drodze na Bielawę. Najsilniejsze umocnienie w postaci pięciokątnego bastionu znajdowało się na prawo od Bramy Wrocławskiej, bowiem poprzednie oblężenie wykazało, iż w tym miejscu okoliczny obszar znajduje się na tej samem wysokości co mury. Szczególnie pogłębiono tutaj podwójne fosy mokre, ciągnące się wokół szańców. W celu wykluczenia możliwości prowadzenia ognia przez nieprzyjaciela z dział i muszkietów. koło wzgórza za dzisiejszą wieżą wodną, wzniesiono szczególny szaniec w kształcie fortu. Wał obronny usypali mieszczanie i, jak się wkrótce okazało, był to wysiłek przydatny
Umocnienia Dzierżoniowa złożone z dwóch pierścieni murów, czterech bram i wałów ziemnych zwanych szańcami już w XVIII w. ostatecznie utraciły wartość militarną. Główny pas murów z bramami wciąż był niezbędny, gdyż pozwalał kontrolować wstęp do miasta i pobierać cła, jednak nieprzydatne umocnienia zewnętrzne (fosy i dodatkowe ciągi murów) mogły być likwidowane. Władze miasta stopniowo wyprzedawały mieszczanom tereny międzymurza i zagospodarowywały umocnienia ziemne. Na przełomie XVIII i XIX wieku częściowo splantowano tzw. "Szaniec Umarłych", gdzie w latach 1795 -17987 wybudowano kościół ewangelicki, a w latach 1795 - 1805 tzw. cmentarz Sadebecka. Pozostałe obwałowania obsadzono morwami (pod hodowle jedwabników), później drzewami owocowymi.
Aż do lat 50. XIX w. magistrat Dzierżoniowa dbał o szczelność wewnętrznego pasa umocnień będącego barierą akcyzową niezbędną dla pobierania podatku od maki i mięsa. Pierścień murów utrudniał komunikację z przedmieściami, toteż w 1880 roku po zmianie systemu podatkowego w mieście i zniesieniu akcyz, przystąpiono za zgodą władz państwowych do wyburzania bram. W 1864 padła ostatnia z bram (Świdnicka). Stopniowo zasypywano fosy. Dawna fosa była odbiornikiem ścieków z Górnego Miasta. W latach 70. XIX wieku, aż do połowy lat 90. XIX wieku w jej biegu wykonano murowany kolektor, który przykryto kamiennymi płytami, a teren rowu splantowano. Do tak wykonanego kolektora włączono kamionkowe kanały z miasta, odprowadzające tylko ścieki gospodarcze i deszczówkę, które wyprowadzano do rzeki Piławy.
Na nowo pozyskanych gruntach urządzono tereny spacerowe, a promenada stała się miejsce życia publicznego. Stanęły tutaj pomniki poległych w różnych wojnach, sadzono dęby pokoju, ustawiono fontannę, placyki z ławkami.(Opracowane na podstawie: "Dzierżoniowska promenada" dr Artur Kwaśniewski, "Dzieje architektury i sztuki Okres średniowiecza" Romuald Kaczmarek w: "Dzierżoniów. Zarys monografii miasta" p.r. Stanisława Dąbrowskiego)

  • /foto/6521/6521383m.jpg
    1300 - 1400
  • /foto/189/189342m.jpg
    1633
  • /foto/308/308930m.jpg
    1790
  • /foto/9330/9330424m.jpg
    1900
  • /foto/194/194640m.jpg
    1900 - 1920
  • /foto/274/274207m.jpg
    1904
  • /foto/4070/4070094m.jpg
    1910
  • /foto/4382/4382399m.jpg
    1910
  • /foto/8909/8909893m.jpg
    1910
  • /foto/8959/8959170m.jpg
    1910 - 1915
  • /foto/377/377047m.jpg
    1911
  • /foto/194/194625m.jpg
    1911 - 1920
  • /foto/3327/3327712m.jpg
    1912
  • /foto/3327/3327715m.jpg
    1912
  • /foto/6152/6152912m.jpg
    1915
  • /foto/7402/7402801m.jpg
    1915
  • /foto/4264/4264454m.jpg
    1925 - 1930
  • /foto/7732/7732749m.jpg
    1925 - 1930
  • /foto/193/193655m.jpg
    1925 - 1940
  • /foto/3409/3409258m.jpg
    1930
  • /foto/7916/7916440m.jpg
    1930 - 1935
  • /foto/139/139794m.jpg
    1930 - 1940
  • /foto/441/441089m.jpg
    1930 - 1940
  • /foto/3624/3624558m.jpg
    1930 - 1940
  • /foto/5744/5744024m.jpg
    1930 - 1945
  • /foto/397/397302m.jpg
    1935 - 1940
  • /foto/8556/8556759m.jpg
    1936
  • /foto/3991/3991736m.jpg
    1937
  • /foto/4950/4950349m.jpg
    1940
  • /foto/57/57874m.jpg
    1955 - 1960
  • /foto/404/404626m.jpg
    1960 - 1962
  • /foto/5947/5947478m.jpg
    1960 - 1966
  • /foto/7729/7729236m.jpg
    1961
  • /foto/7729/7729237m.jpg
    1961
  • /foto/7729/7729239m.jpg
    1961
  • /foto/6426/6426021m.jpg
    1964 - 1966
  • /foto/240/240498m.jpg
    1965
  • /foto/3401/3401528m.jpg
    1965 - 1968
  • /foto/422/422386m.jpg
    1968 - 1970
  • /foto/7166/7166661m.jpg
    1970 - 1975
  • /foto/328/328910m.jpg
    1970 - 1980
  • /foto/7017/7017055m.jpg
    1980 - 1985
  • /foto/31/31281m.jpg
    1988
  • /foto/313/313115m.jpg
    2002
  • /foto/142/142224m.jpg
    2006
  • /foto/142/142225m.jpg
    2006
  • /foto/122/122131m.jpg
    2006
  • /foto/122/122136m.jpg
    2006
  • /foto/122/122137m.jpg
    2006
  • /foto/122/122138m.jpg
    2006
  • /foto/164/164016m.jpg
    2007
  • /foto/164/164017m.jpg
    2007
  • /foto/164/164021m.jpg
    2007
  • /foto/203/203943m.jpg
    2007
  • /foto/356/356963m.jpg
    2007
  • /foto/356/356964m.jpg
    2007
  • /foto/261/261995m.jpg
    2009
  • /foto/288/288368m.jpg
    2009
  • /foto/311/311645m.jpg
    2010
  • /foto/312/312285m.jpg
    2010
  • /foto/312/312303m.jpg
    2010
  • /foto/313/313067m.jpg
    2010
  • /foto/313/313116m.jpg
    2010
  • /foto/313/313121m.jpg
    2010
  • /foto/313/313254m.jpg
    2010
  • /foto/313/313308m.jpg
    2010
  • /foto/430/430393m.jpg
    2010
  • /foto/3840/3840424m.jpg
    2010
  • /foto/327/327176m.jpg
    2010
  • /foto/362/362747m.jpg
    2010
  • /foto/362/362766m.jpg
    2010
  • /foto/390/390727m.jpg
    2011
  • /foto/3539/3539625m.jpg
    2011
  • /foto/3540/3540124m.jpg
    2011
  • /foto/3540/3540285m.jpg
    2011
  • /foto/3542/3542843m.jpg
    2011
  • /foto/3544/3544501m.jpg
    2011
  • /foto/3555/3555716m.jpg
    2011
  • /foto/3564/3564486m.jpg
    2011
  • /foto/437/437156m.jpg
    2012
  • /foto/4020/4020205m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020206m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020207m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020208m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020209m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020210m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020211m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020212m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020213m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020214m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020216m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020217m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020218m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020219m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020220m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020221m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020222m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020223m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020224m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020225m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020244m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020245m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020742m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020744m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020745m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020746m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020747m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020748m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020749m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020750m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020751m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020752m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020753m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020755m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020756m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020757m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020758m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020759m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020760m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020761m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020762m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020763m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020764m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020769m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020770m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020771m.jpg
    2013
  • /foto/4020/4020772m.jpg
    2013
  • /foto/5211/5211023m.jpg
    2014
  • /foto/4573/4573760m.jpg
    2014
  • /foto/4637/4637497m.jpg
    2014
  • /foto/4637/4637500m.jpg
    2014
  • /foto/4639/4639954m.jpg
    2014
  • /foto/4935/4935185m.jpg
    2014
  • /foto/5147/5147459m.jpg
    2014
  • /foto/6025/6025483m.jpg
    2015
  • /foto/6025/6025497m.jpg
    2015
  • /foto/6025/6025506m.jpg
    2015
  • /foto/6037/6037684m.jpg
    2015
  • /foto/6039/6039280m.jpg
    2015
  • /foto/6054/6054856m.jpg
    2015
  • /foto/6054/6054860m.jpg
    2015
  • /foto/6272/6272486m.jpg
    2016
  • /foto/6272/6272487m.jpg
    2016
  • /foto/6238/6238527m.jpg
    2016
  • /foto/6313/6313010m.jpg
    2016
  • /foto/6326/6326972m.jpg
    2016
  • /foto/6326/6326975m.jpg
    2016
  • /foto/6326/6326979m.jpg
    2016
  • /foto/6327/6327073m.jpg
    2016
  • /foto/6501/6501425m.jpg
    2017
  • /foto/6501/6501428m.jpg
    2017
  • /foto/6501/6501429m.jpg
    2017
  • /foto/6517/6517435m.jpg
    2017
  • /foto/6517/6517446m.jpg
    2017
  • /foto/6519/6519115m.jpg
    2017
  • /foto/6519/6519121m.jpg
    2017
  • /foto/6519/6519453m.jpg
    2017
  • /foto/6520/6520400m.jpg
    2017
  • /foto/6520/6520421m.jpg
    2017
  • /foto/6520/6520422m.jpg
    2017
  • /foto/6525/6525389m.jpg
    2017
  • /foto/6526/6526778m.jpg
    2017
  • /foto/6526/6526780m.jpg
    2017
  • /foto/6532/6532330m.jpg
    2017
  • /foto/6532/6532369m.jpg
    2017
  • /foto/6532/6532374m.jpg
    2017
  • /foto/6532/6532378m.jpg
    2017
  • /foto/6510/6510799m.jpg
    2017
  • /foto/6510/6510800m.jpg
    2017
  • /foto/6510/6510804m.jpg
    2017
  • /foto/6510/6510805m.jpg
    2017
  • /foto/6511/6511670m.jpg
    2017
  • /foto/6513/6513049m.jpg
    2017
  • /foto/6513/6513063m.jpg
    2017
  • /foto/6513/6513066m.jpg
    2017
  • /foto/6513/6513067m.jpg
    2017
  • /foto/6513/6513069m.jpg
    2017
  • /foto/6514/6514646m.jpg
    2017
  • /foto/6514/6514651m.jpg
    2017
  • /foto/6514/6514652m.jpg
    2017
  • /foto/6514/6514936m.jpg
    2017
  • /foto/6514/6514938m.jpg
    2017
  • /foto/6514/6514942m.jpg
    2017
  • /foto/6516/6516362m.jpg
    2017
  • /foto/6516/6516363m.jpg
    2017
  • /foto/6516/6516369m.jpg
    2017
  • /foto/6651/6651286m.jpg
    2017
  • /foto/6651/6651293m.jpg
    2017
  • /foto/7186/7186976m.jpg
    2017
  • /foto/7186/7186982m.jpg
    2017
  • /foto/7967/7967228m.jpg
    2017
  • /foto/7972/7972525m.jpg
    2017
  • /foto/7972/7972533m.jpg
    2017
  • /foto/7895/7895777m.jpg
    2019
  • /foto/9249/9249728m.jpg
    2021
  • /foto/9249/9249731m.jpg
    2021
  • /foto/9249/9249732m.jpg
    2021
  • /foto/9253/9253760m.jpg
    2021
  • /foto/9255/9255732m.jpg
    2021
  • /foto/9255/9255760m.jpg
    2021
  • /foto/9255/9255762m.jpg
    2021
  • /foto/9255/9255766m.jpg
    2021
  • /foto/9260/9260885m.jpg
    2021
  • /foto/9260/9260886m.jpg
    2021
  • /foto/9260/9260890m.jpg
    2021
  • /foto/9326/9326579m.jpg
    2021
  • /foto/9949/9949143m.jpg
    2022
  • /foto/10053/10053747m.jpg
    2022
  • /foto/10277/10277068m.jpg
    2023
  • /foto/10281/10281397m.jpg
    2023
  • /foto/10296/10296464m.jpg
    2023
  • /foto/10729/10729852m.jpg
    2023
  • /foto/10709/10709298m.jpg
    2023

sawa°

Poprzednie: Mury obronne i promenada Strona Główna Następne: Kamienica nr 26


sawa | 2017-03-03 21:23:29
Karę śmierci, począwszy od XVII do XVIII wieku, wykonywano tradycyjnie na dzierżoniowskim rynku oraz przy lub na murowanej szubienicy znajdującej się na prawo od drogi do Piławy, pomiędzy ulicą Wojska Polskiego, a rzeką Piławą, w okolicy ulicy Wiejskiej. Wykonywał ją tzw Stockmeister (który miał także nadzór nad miejskim więzieniem i sprawował funkcję rakarza) po uzyskaniu uprawnień mistrza katowskiego. Jednak przedtem uczeń musiał się kształcić pod okiem samodzielnego i doświadczonego egzekutora. Była to nauka wieloletnia. W przypadku synów katów trwała od najmłodszych lat. Technikę ścięcia mieczem adept katowskiego rzemiosła trenował na padlinie w hyclowni, kukłach lub na dwóch powiązanych ze sobą główkach kapusty. W czasach pruskich, oprócz tradycyjnej sztuki mistrzowskiej, wprowadzono ustny egzamin teoretyczny przed komisją w Berlinie. Rodziny katowskie stanowiły dość hermetyczną grupę społeczną, choć nie tak wyeliminowaną, jak dotychczas twierdzono. (na podstawie: "Rzemiosło katowskie w Dzierżoniowie od XVII do XVIII w." Daniel Wojtucki) August Sadebeck w wypisach z własnej kroniki Dzierżoniowa napisał pod datą...." 22 kwietnia 1615 roku przed Bramą Wrocławską spłonęło 20 stodół i wiele innych budynków mieszkalnych. George Niedenfiir, kowal podłożył ogień, za co został 23 września spalony żywcem w pobliżu szubienicy" .... "3 czerwca 1627 r. stracono tu 2 morderców i rabusiów przydrożnych, z których jeden (popełnił 42 morderstwa) był najdłużej łamany kołem, został on poćwiartowany i na każdej z głównych ulic miasta powieszono jedną z części jego ciała. Drugi, za dwa popełnione morderstwa był łamany kołem w najkrótszym czasie" .... "9 października 1665 r. złapano parobka z Polski o imieniu Walenty, który zamordował 101 osób i ciężarnym kobietom wycinał płody z brzucha. Jego ciało publicznie dwukrotnie szarpano rozżarzonymi obcęgami, obcięto mu prawą dłoń i łamano kołem wzdłuż" ...... "23 lipca 1708 r. dwunastoletni chłopiec Anton Winter, służący u prepozyta, podłożył ogień przy Kamiennej Drodze przed Bramą Ząbkowicką, skutkiem czego spłonęło 15 gospodarstw. Został on ścięty mieczem i spalony" ..... 30 sierpnia 1791 r. o godzinie 7 rano kat Schreiner ściął mordercę kobiety w pobliżu szubienicy, Jego ciało położono na kole, zaś głowę przygwożdżono do pala." .... 16 sierpnia 1762 r. w nocy, po stoczonej bitwie w pobliżu Piławy król Fryderyk Jedyny spał na swoim płaszczu na górkach w pobliżu miejskiej szubienicy" .... (na podstawie: "Wypisy z kroniki miasta powiatowego Dzierżoniowa autorstwa Augusta Sadebecka" Sobiesław Nawrotny)
Zed | 2017-03-03 21:33:31
Bardzo ciekawa historia o mieszkańcach domu nr 31, ciekawe czy wiedzą obecni lokatorzy:)
sawa | 2017-03-03 21:51:35
Król Fryderyk Jedyny wiedział, ze śpi pod szubienicą i jakoś to mu nie przeszkadzało, pomimo, że jak podają źródła: miejsce straceń w Dzierżoniowie było zaniedbane i pełne zalegających na nim nieczystości. Na placu przy szubienicy grzebano padlinę ... hmmm... przez dwa wieki.
Zed | 2017-03-03 21:57:25
Hmm no nie wiem, który to ale Król Prus Fryderyk II to wielki budowniczy naszych obecnych szklaków drogowych:)
sawa | 2017-03-03 22:23:02
Tak, ten sam. Po raz pierwszy wojsko pruskie Fryderyka II wkroczyło do Dzierżoniowa 3 stycznia 1741 roku. Przez 200 lat pruskiego i niemieckiego panowania, miasto było związane z garnizonem, który tu stacjonował z krótkimi przerwami. Dwa wieki obecności armii w Dzierżoniowie nie pozostawiły właściwie żadnych trwałych śladów. Usunięto pomniki, zlikwidowano cmentarze.